Уранку, толькі бойка адгула...

Уранку,
Толькі бойка адгула,
Баец ішоў па вуліцы сяла.
Над пажарышчамі
Курыўся дым і чад,
Касцямі грукаў абгарэлы сад.
Бязлюдна скрозь. Пуцінамі вайны,
Што мерцвякі, тырчэлі каміны.
I, прыхінуўшыся да попелу нічком,
Дзяўчынка маці клікала з плачом.
Баец да розных жудасцей прывык,
Але сляза скацілася на штык, —
Малую ўзяў, пяшчотна прыгарнуў,
Абцёр ёй твар, паесці даў...
Адчуў,
Што сэрца скамянела у грудзях,
Што з бойкаю яму на захад шлях:
Там дзень і ноч заве яго дачка...
Вінтоўку сціснула рука.

Партызанка

Перад восеньскім прасторам,
Перад полем, перад борам,
Перад ранняю заранкай.
Прысягала партызанка:
— За вінтоўку я ўзялася
I клянуся родным сынам
Гадаў біць, каб кроў лілася
Тых паганцаў да Берліна.
Не раскажуць нават лозы,
Дзе ляжыць бандыт каторы...
Нашых матак льюцца слёзы, —
Будзе маткам катаў гора.
Між лясоў сваіх, балотаў
Будзем гадаў біць знянацку...
Многа ў нас дзяцей-сіротаў, —
Будуць дзеці іх без бацькі.
Партызанкі! Ўсе мы мусім
Біць фашыстаў да разгрому,
Каб яны ад Беларусі
Не знайшлі пуцін дадому.
[...]

А помніш, мой дружа!

Сягоння ў народа
Прыгожыя мары,
Навокал сады расцвілі...
А помніш, мой дружа,
Пажары, пажары,
Як бомбы над намі гулі.

Мы бачылі гора,
Мы зносілі раны,
I слёзы ліліся ракой...
А помніш, выходзілі
Мы партызаніць,
На смелы збіраліся бой.

Раслі і мужнелі
Атрады, брыгады,
Суровы і грозны быў час...
Ты помніш напады,
Жалезку, засады,
Як беглі фашысты ад нас.

Мы катаў разбілі,
Засеялі поле,
Навокал сады расцвілі...
Клянёмся, што болей
Фашыстам ніколі
Не быць на савецкай зямлі!

Калі мільёны паміралі...

Калі мільёны паміралі,
Каб засталося больш жывых,
Твае лісты мяне шукалі
Па многіх поштах палявых.

Плылі пялёсткамі малымі
Па-над абшарамі вайны,
А па дарозе перад імі
Гулі з агнямі перуны.

Былі ў лістах надзея, слёзы
I вера, што бяда міне.
I, абмінуўшы ўсе пагрозы,
Лісты знаходзілі мяне.

Яны ў вачах маіх кружылі,
Ці то спачынак быў, ці бой,
I, быццам птушкі белым крыллем,
Наперад клікалі з сабой.

А я жыта жала...

Я ж жыта жала,
Сярпом не махала,
Снапоў не вязала...
На камбайне, што па моры,
З песняй праплывала.

Сыпся, сыпся, збожжа,
Сыпся спорна, гожа,
Каб нам жыць прыгожа —
На ігрышчы, на вяселлі
Нас прыбраць паможаш.

А як бы на тое
Хтось пад галавою
Праімчаў стралою.
Памахаў мне любы крыллем.
Значыць, ён са мною!

Ай-я-ёй!

Што я ўбачыў, што хаджу я
Сам не свой?
Ах, якая прыгажуня,
Ай-я-ёй!

Я гляджу, ў палон забраны
Той красой.
Што за постаць,
Што за тварык,
Ай-я-ёй!

Спавіла сваім паглядам
I хадой.
Што за вочкі,
Што за ручкі,
Ай-я-ёй!

Загубіў сваё я сэрца
I спакой.
Як адкрыцца,
Што сказаць мне,
Ай-я-ёй!

Покуль я круціў да болю
Галавой,
Падышоў аднекуль
Хлопец,
Ай-я-ёй!

Пад руку — і знік з дзяўчынай
За гарой,
А я ўслед гляджу,
Ўздыхаю:
Ай-я-ёй!

Як ліст дубовы...

Не страшна мне
Ні твань, ні багна,
Ані віхуры гул і свіст —
Я за жыццё схапіўся прагна,
Як за галлё
Дубовы ліст.

На восені,
Мядзяны, дужы,
Між хмурай стыні ён гарыць...
Трасуць яго вятры і сцюжы,
А ён адно ў адказ —
Звініць.

Калі зімой
Мятлюга грае
I злосна шчэрыцца мароз,
Ён, як далонню, прыкрывае
Галінку тую,
Дзе прарос.

I толькі ў ясны дзень
Вясновы,
Калі красуе ўсё вакол —
Перад лістком зялёным, новым
Ён ціха падае
На дол.

Сонца

Зямля ўсю ноч глыбока спала
У цемрадзі і ў туманах,
А сонца раніцай устала
I свет змяніла на вачах.

Спачатку ўспыхнула што свечка
Ды, асвятліўшы берагі,
Аж засмяяўшыся над рэчкай,
Пайшло на поле, на лугі.

Відно ў яго мільён патрэбаў,
Бо не спынялася нідзе,
Але з сярэдзіны ўжо неба
Глядзела — праца як ідзе.

А як ідзе ў людзей старанных,
Як у мурашак, як у пчол.
I, задаволенае, пэўна,
Пайшло хіліцца зноў на дол.

Крыху над борам пастаяла,
Крапулася ялін густых,
Апошні раз пафарбавала
I знікла ў хвалях баравых.

Ты хоць дрэва пасадзіў?

Дзе дваццаць год таму назад
Ляжаў дзірван акамянелы, —
Расцвіў прыгожы, буйны сад,
Паплыў удаль, як ветразь белы...

Нямала тут вясновых дзён
Папрацавалі слаўна людзі,
Каб кожнай яблыняю ён
Усхваляваў нам сёння грудзі.

Ён так святло сваё разліў,
Глядзіш, нацешыцца няможна...
— А ты хоць дрэва пасадзіў? —
Няхай сябе спытае кожны.

Прыходзь, прыходзь жа раніцой...

Прыходзь, прыходзь жа раніцой,
Як толькі дзень займаецца.
Пабачыш ты, мая любоў,
Як сонца разгараецца.

Прыходзь, прыходзь жа поўным днём,
Сваё мне шчасце дорачы,
Пабачыш ты, мая любоў, —
Аж сэрцу ў грудзях горача.

Прыходзь жа позна і ў заход,
Як сонейка закоціцца.
Пабачыш ты, мая любоў,
Што ажно плакаць хочацца.

Гамоняць клёны на шляхах...

Гамоняць клёны на шляхах,
Здаецца, што галіны звоняць.
Такія ж прожылкі ў лістах,
Ну, сапраўды, як на далонях.

Рукамі я цераз гады
Свой хлеб штодзённы здабываю,
I, як далонямі, лісты
Праменні сонца заграбаюць.

I роздум гэтакі найшоў:
Мацнею я ў праменнях неба,
А ў клёна колькі тых лістоў,
Яму ж не меней сонца трэба.