Пра вочы

Ты кажаш, вочанькі ў яе
Блакітныя,
Нябёсныя!
А я іх бачыў, браце мой,
Віхурнымі і злоснымі.

З вачэй, ты кажаш, сінь плыве,
Душу тваю
Лагодзячы,
А я ў іх штормы праплываў,
На бераг ледзь выходзячы.

Ты кажаш, з воч пяшчоты піў,
Яны былі
Бязмежнымі,
Мяне ж праз іх агонь паліў,
Што ў жар кідала ў снежані.

Ды не крыўдую я, дарма,
Бо многа ў іх —
Прынаднага,
Без бляску гневу ў іх няма
Святла таго сапраўднага.

Я вочы гэтыя пазнаў
I вёснамі
I восенню,
Што ў іх на змену хмар ідуць
Усходы яснай просіні.

А помніш, мой дружа!

Сягоння ў народа
Прыгожыя мары,
Навокал сады расцвілі...
А помніш, мой дружа,
Пажары, пажары,
Як бомбы над намі гулі.

Мы бачылі гора,
Мы зносілі раны,
I слёзы ліліся ракой...
А помніш, выходзілі
Мы партызаніць,
На смелы збіраліся бой.

Раслі і мужнелі
Атрады, брыгады,
Суровы і грозны быў час...
Ты помніш напады,
Жалезку, засады,
Як беглі фашысты ад нас.

Мы катаў разбілі,
Засеялі поле,
Навокал сады расцвілі...
Клянёмся, што болей
Фашыстам ніколі
Не быць на савецкай зямлі!

Слава

Не прагні славы. Лепш аддана
Працуй, як ранне настае.
А слава прыйдзе нечакана,
Калі й не дбаеш пра яе.

У славы ёсць, бясспрэчна, сіла,
Ды розны з ёй бывае шлях —
Яна разумнаму, што крылы,
А дурню — камень ці пятля.

Яна бяздумнаю рукою
Не раздае дарма дары,
Яна над хцівай галавою
Вянком з праменняў не гарыць.

Яна не ў слаўнай шумнай пене,
Ёй ненавісны фіміям,
Яна не ў золаце адзення,
Яе не бачыць носьбіт сам.

Не кліч яе абы-якую,
Прыход сапраўднай — без прынук.
Яе ў вачах сяброў адчуеш,
У поціску гарачых рук.

Чаго не даклярую...

Таварышу я ўсё аддам,
Лепш дружба, чымся сварка,
Усё, як кажуць, напалам —
Кашуля,
хлеб
і скварка.

Сябра не кіну анідзе,
Гатоў, бяда здарыся,
Пуд солі з’есці у бядзе,
Што па лязу прайсціся.

Магу за дружбу пасці сам.
Чаго ж не даклярую —
Кахання к любай не аддам
I здрады не дарую!

А мы з табой не галубкі...

Суседзяў ведаў я такіх,
Што на сябе маліліся,
А мы з табой не галубкі, —
Мы часта і сварыліся.

Ці шмат няшчырасці цаны?..
Хай звонку ўсё ў іх ладнае.
А мы не ведалі маны,
Кахалі па-сапраўднаму.

Прыгледзь за іх размоваю
Да прыкрасці ласкаваю, —
Слюнявяць, шэпчуць. Словы іх
Агідна-саладжавыя.

А мы прайшлі жыццёвы час,
Было між намі рознае,
Мы цалаваліся не раз
З прысмакам солі слёзнае.

I мусім шчыра гаварыць —
Трапляла й недарэчнае,
Ды ў нас нічым не астудзіць
Гарачыні сардэчнае.

Гром

Люблю,
Калі прастор кругом
Ускалыхне магутны гром,
Разбудзіць дол
Дажджом вакол,
Руччамі-срэбрам прашуміць,
I пойдуць
Травы гаманіць.

Мацней,
Выразней з кожным днём
Чуцён нам з-пад Кітая гром.
Чжу-дэ байцы —
Вясны ганцы.
Грымяць грымоты гнеўна й там,
Дзе горны Грамас,
Дзе В'етнам.

I Уол-стрыт
Дрыжыць, не спіць
Пад гуд народных навальніц.
Там небаскроб
Нахмурыў лоб,
Пужлівым стаў банкірскі дом —
Маланкі бачыць,
Чуе гром!

Партызанка

Перад восеньскім прасторам,
Перад полем, перад борам,
Перад ранняю заранкай.
Прысягала партызанка:
— За вінтоўку я ўзялася
I клянуся родным сынам
Гадаў біць, каб кроў лілася
Тых паганцаў да Берліна.
Не раскажуць нават лозы,
Дзе ляжыць бандыт каторы...
Нашых матак льюцца слёзы, —
Будзе маткам катаў гора.
Між лясоў сваіх, балотаў
Будзем гадаў біць знянацку...
Многа ў нас дзяцей-сіротаў, —
Будуць дзеці іх без бацькі.
Партызанкі! Ўсе мы мусім
Біць фашыстаў да разгрому,
Каб яны ад Беларусі
Не знайшлі пуцін дадому.
[...]

Чорным па беламу

Слаўнаму працай,
Дбайнаму, смеламу
Шлём прывітанне —
Чорным па беламу.

Рупнаму, шчыраму,
Часам няўмеламу
Мы дапаможам —
Чорным па беламу.

Соню, нядбайцу
Закаранеламу
Шпілек падсыплем —
Чорным па беламу.

Жуліку, злодзею,
Тыпу збраднеламу
Кару прапішам —
Чорным па беламу!

Ай-я-ёй!

Што я ўбачыў, што хаджу я
Сам не свой?
Ах, якая прыгажуня,
Ай-я-ёй!

Я гляджу, ў палон забраны
Той красой.
Што за постаць,
Што за тварык,
Ай-я-ёй!

Спавіла сваім паглядам
I хадой.
Што за вочкі,
Што за ручкі,
Ай-я-ёй!

Загубіў сваё я сэрца
I спакой.
Як адкрыцца,
Што сказаць мне,
Ай-я-ёй!

Покуль я круціў да болю
Галавой,
Падышоў аднекуль
Хлопец,
Ай-я-ёй!

Пад руку — і знік з дзяўчынай
За гарой,
А я ўслед гляджу,
Ўздыхаю:
Ай-я-ёй!

Што мне парадзіць, што зрабіць...

Што мне парадзіць, што зрабіць,
Прымі маё да сэрца слова.
Ты кажаш — у грудзях баліць,
Аддай мне болю хоць палову!

Твой боль мяне не разаб’е,
Пайду з табой маўклівым, мужным.
Ты кажаш — сцюдзена табе,
Дазволь маім прыпасці вуснам!

Чаго ж твой зачырвоніў твар
I часта дыхаюць так грудзі?
Ты кажаш — боль кідае ў жар,
Мая сляза твой жар астудзіць!

Птушніца

Нідзе такой не знойдзеш квочкі,
Каб столькі зразу гадаваць.
Сачыць, як жоўтыя камочкі
Спрабуюць на нагах стаяць.

Яны ж растуць. Іх трэба песціць
I забяспечыць мацыён,
Упору даць папіць, паесці,
У час праводзіць іх на сон.

Пяройдуць дні, пяройдуць ночы,
Яны бялеюць грамадой,
Глядзіш — і крыламі лапочуць,
Вось-вось успырхнуць над зямлёй.

Стаіць ад ранку да заходу
Курыны гоман за гумном.
Убачаць птушніцу — заўсёды
Імчаць імкліва, сугрунём,

Бо зерне пад яе рукою
Бяжыць з каша, як з ручая.
Бялюткім воблакам над ёю
Уся птушыная сям’я.